بررسی تنوع ژنتیکی جرم‌پلاسم بادام زمینی با استفاده از صفات مورفولوژیکی

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژرم‌پلاسم بادام زمینی بانک ژن گیاهی ملی ایران از لحاظ صفات مهم مورفولوژیکی، 76 ژنوتیپ بادام‌زمینی طی سال زراعی 1381 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان کشت شدند. صفات مورفولوژیک براساس دستور‌العمل انستیتو تحقیقات بین‌المللی گیاهان زراعی مناطق گرمسیری نیمه خشک (ICRISAT) اندازه‌گیری شدند. این صفات شامل طول غلاف، عرض غلاف، تعداد دانه در غلاف،‌ نسبت وزن دانه به وزن غلاف، وزن دانه، طول دانه، عرض دانه، تعداد غلاف در گیاه، تعداد دانه در گیاه ، وزن غلاف در گیاه و وزن دانه در گیاه بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌دار بین وزن دانه با طول و عرض دانه و طول و عرض غلاف وجود داشت. همچنین تعداد غلاف در گیاه با تعداد دانه در گیاه و وزن غلاف همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت. سه مؤلفه اول حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، 72 درصد از کل واریانس متغیرهای اولیه را توجیه کردند. مؤلفه اصلی اول بیشتر متأثر از صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در گیاه، طول، عرض و وزن دانه ، تعداد غلاف در گیاه، وزن غلاف در گیاه و عرض و طول غلاف بود. تجزیه خوشه‌ای براساس روش وارد با استفاده از ضریب مجذور فاصله اقلیدسی ژنوتیپ‌های بادام زمینی را به سه گروه تقسیم‌بندی کرد. نتایج حاصله نشان داد که نمونه‌های مورد مطالعه تشابه بالایی (متوسط فاصله اقلیدسی 19/0) با یکدیگر داشتند، بنابراین پیشنهاد می‌شود در تحقیقات آتی ضمن گسترش پایه ژنتیکی جرم‌پلاسم بادام‌زمینی، برای تکمیل و ارزیابی بهتر تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم از نشانگرهای مولکولی استفاده شود.